در بخش قبلی این سری مطلب، تجربه کاربری از جستجو تا نصب و راه‌اندازی اولیه اسنپ را بررسی کردیم. در این مطلب، به سراغ تپسی می‌رویم.

این روزها بحث و مناظره درباره اپ‌های جابجایی مسافر اسنپ و تپسی بسیار بالا است. بعضی موافق و برخی هم مخالف این اپ‌ها هستند. اما فارغ از بحث‌های قانونی و دعواهای رایج متداول، امروز می‌خواهم این دو اپ را از لحاظ تجربه کاربری با هم مقایسه کنم. این مقایسه به شما کمک می‌کند تا نقاط قوت و ضعف این برنامه‌ها را از لحاظ تجربه کاربری ببینید و نکات کاربردی آن را در برنامه‌های خود به کار ببندید. همچنین امیدوارم این مطلب را مسئولان و همکاران عزیز در این شرکت‌ها هم ببینند و آن‌ها را در نسخه‌های بعدی اعمال کنند تا در مجموع شاهد افزایش رضایت‌مندی کاربرانشان گردد. در این مقایسه به مسائلی مانند قیمت و کیفیت خودروها و برخورد رانندگان کاری نداریم. هر چند آن‌ها هم بخش بسیار مهمی از تجربه کاربری هستند.

تپسی

۱- جستجو برای تپسی در گوگل

برای شروع نام این اپ را در گوگل جستجو می‌کنیم:

بعد از جستجوی تپسی در گوگل، نتیجه اول سایت تپسی است. همانطور که می‌بینید گوگل بخش‌های اصلی سایت را به درستی تشخیص داده است و این نشان می‌دهد که تیم طراحی سایت تپسی اصول بهینه‌سازی برای موتورهای جستجو یا SEO را به خوبی پیاده‌سازی کرد.

۲- وب سایت تپسی:

حالا که سایت این اپ را به راحتی پیدا کردیم، به سایتش سر می‌زنیم. البته خیلی به طراحی سایت کار ندارم و دنبال نکات دیگری هستم که در ادامه خواهید دید. بیشتر موضوعات در طراحی سایت سلیقه‌ای هستند اما من به دنبال دو موضوع در سایت این اپ بودم: راحتی دانلود و اطلاعات این شرکت.

در سایت تپسی به یک خطای فاحش حقوقی برخوردم. تپسی خودش را به عنوان «سامانه هوشمند درخواست تاکسی» معرفی می‌کند. تاکسی از لحاظ حقوقی تعریف دارد و در ایران متولی تاکسی شهرداری‌ها هستند و تپسی تنها کاری که نمی‌کند «درخواست تاکسی» است. لینک دانلود برنامه در بالای سایت و پایین هم پس از اسکرول کردن وجود دارد و از این لحاظ مشکلی ندارد. درباره هویت حقوقی مالک تپسی هیچ اطلاعاتی در سایت دیده نمی‌شود. اسامی و عکس‌ها و سوابق بنیان‌گذاران و مدیران فعلی و همچنین آدرس و تلفن‌ها در سایت وجود دارد ولی هیچ جا به نامی حقوقی اشاره نمی‌شود. این یکی از نقاط ضعف است و ممکن است باعث بی‌اعتمادی کاربران شود.

۳- پشتیبانی از سیستم‌عامل‌ها و محیط‌های مختلف

تپسی فقط بر روی سیستم عامل‌های اندروید و iOS عرضه شده‌ و کاربران سایر سیستم‌عامل‌ها مانند ویندوز موبایل و نیز کاربران وب را به کل نادیده گرفته و برای آن‌ها راه‌حلی ندارد. از این لحاظ تپسی ضعیف عمل کرده‌ است.

۴- وضعیت تپسی در مارکت‌ها

گوگل پلی:

تپسی در گوگل پلی در مجموع توانسته است از بین ۱۲۶۹ نظر کاربران امتیاز ۴/۲ را به دست آورد. میزان نصب تپسی طبق نظر گوگل پلی بین ۱۰۰ هزار تا ۵۰۰ هزار است.

کافه‌بازار:

در کافه‌بازار، تپسی نتوانسته است امتیاز خوبی از کاربران بگیرد و از ۱۳۹۶ نظر کاربران، امتیاز ۳/۸ را به دست آورده است. تعداد دانلود برنامه طبق گفته کافه‌بازار بیشتر از ۵۰۰ هزار است.

حجم برنامه:

حجم اپ تپسی ۱۴/۲ مگابایت است. این حجم کمی زیاد به نظر می‌رسد.

۴- نصب تپسی

تپسی را از کافه بازار دانلود و نصب کردم. اولین موضوع، بررسی مجوزهای برنامه است. مجوز موقعیت مکانی و دسترسی به اینترنت و کنترل لرزش (ویبره) دستگاه منطقی است. دسترسی خواندن و نوشتن کارت حافظه و دسترسی به حساب‌های کاربری دستگاه را نمی‌دانم چرا این برنامه نیاز دارد و با آن‌ها چه کار می‌خواهد بکند.

بعد از اتمام نصب، برنامه را باز می‌کنیم. چند ثانیه‌ای این صفحه می‌آید. این صفحه را اصطلاحاً صفحه اسپلش می‌گویند.

بعد از صفحه اسپلش، صفحه معرفی برنامه می‌آید. معرفی برنامه کاملا متنی است. اگر این صفحه را با برنامه‌های دیگر از جمله اسنپ مقایسه کنیم، می‌بینیم که این صفحه فاقد هر نوع خلاقیت است و ممکن است کاربران به هیچ وجه ترغیب نشوند سایر صفحات آن را ببینند. بهتر است در این جا از کار گرافیکی استفاده شود.

یک ایراد دیگر این برنامه این است که تا زمانی ثبت‌نام نکنید نمی‌توانید محیط برنامه را ببینید. همین عامل ممکن است خیلی‌ها را مجاب کند که برنامه را پاک کنند و هرگز در آن ثبت‌نام نکنند. بهتر است برنامه بدون ثبت‌نام سریعاً کاربر را وارد برنامه کند و هر زمان که کاربر خواست واقعاً از برنامه استفاده کند، دلایل ضرورت ثبت‌نام را به وی یادآوری کرده و سپس از کاربر خواست که برای استفاده از خدمات برنامه باید ثبت‌نام کند. در صفحه بالا ثبت‌نام را انتخاب کردم و وارد فرم زیر شدم.

همانطور که می‌بینید، کاربر باید نام، نام خانوادگی، شماره تلفن و ایمیل خود را وارد کند. کد معرف هم در این فرم قرار دارد که اختیاری است.

اولین ایراد برنامه‌نویسی در این فرم این است که «شماره تلفن» را از کاربر می‌خواهد و این ممکن است برای کاربر گمراه کننده باشد. همانطور که حدس می‌زنید، اپ تلفن کاربر را نمی‌خواهد، بلکه موبایل او را می‌خواهد ولی هم متن و هم تصویر اشاره صریحی به تلفن دارند.

ایراد بعدی این است که هیچ الگویی برای شماره موبایل صحیح به کاربر معرفی نمی‌کند و کاربر بین +۹۸۹۱۲۳۴۵۶۷۸۹ و ۰۹۱۲۳۴۵۶۷۸۹ و +۹۸۹۱۲ ۳۴۵ ۶۷۸۹ ممکن است به شک بیافتد. همانطور که می‌دانید همه این‌ها فرمت‌های صحیح وارد کردن شماره موبایل هستند.

ایراد دیگر این فرم که رسماً باگ برنامه به حساب می‌آید این است که با باز شدن صفحه کلید، صفحه برنامه اسکرول نمی‌شود و نمی‌توان همانطور که صفحه کلید باز است صفحه را اسکرول کرد و همه اجزای فرم را دید. بنابراین برای پر کردن کد معرف باید صفحه کلید را ببندید، بعد به قسمت معرف بروید و روی آن فوکوس کنید تا صفحه کلید باز شود. نکته این است که تا انتهای کار شما نمی‌بینید که چه چیزی وارد کرده‌اید. حل این مشکل بسیار ساده است و فقط باید یک فلگ در فایل مانیفست برنامه وارد کرد!

ایراد دیگر این صفحه از نظر UX عنوان دکمه است. عنوان دکمه در برنامه تأیید است در حالی که کار اصلی این دکمه نه تأیید اطلاعات ورودی کاربر که ثبت‌نام اوست. پس باید عنوان دکمه «ثبت‌نام» یا چیزی شبیه آن بود نه تأیید.

در کل باید بگویم این صفحه که یکی از اولین صفحاتی است که کاربر با آن درگیر می‌شود، این همه خطاهای ریز دارد که نادیده گرفته شده است. من معمولاً در چنین وضعیتی به این نتیجه می‌رسم که روی برنامه کار زیادی صورت نگرفته و کارها سرسری انجام شده است و دیگر تا انتها حس خوبی نسبت به برنامه نخواهم داشت.

بعد از کلیک کردن بر روی تأیید، برنامه اطلاعات را به سرور می‌فرستد و کاربر را به صفحه کد تأیید می‌فرستد.

این صفحه هم متأسفانه دادای اشکالات متعدد است. اولین مشکل این صفحه عنوان آن است. بهتر بود عنوان صفحه تأیید شماره موبایل یا چیزی شبیه ابن بود. البته با توجه به فراگیر شدن این روش الان اکثر کاربران با این روش آشنا هستند اما شما در زمان طراحی برنامه باید همه جوانب را در نظر بگیرید. این موضوع در مورد برنامه‌های کاربردی مثل تپسی که ممکن است کاربران آن هیچ تجربه‌ای در استفاده از برنامه‌های موبایل نداشته باشند بسیار حیاتی است.

مشکل بعدی این صفحه متنی است که در توضیح ضرورت وارد کردن کد تأیید نوشته شده است. در این متن آمده است که کدی ۵ رقمی به شماره … فرستاده شده است. در حالی که این کد تازه قرار است ارسال شود و کاربر باید چند دقیقه‌ای منتظر آن بماند. بهتر بود که متنی شبیه به این در در این صفحه نوشته می‌شد: کدی برای شماره موبایل شما ارسال خواهد شد. آن کد را در این قسمت وارد کنید و …

بهتر بود برنامه پیامک دریافتی را خودش می‌خواند و ثبت‌نام را تأیید می‌کرد. البته این کار نیاز به یک مجوز بیشتر دارد و آن هم مجوز خواندن پیامک‌های دریافتی است ولی به نظر من ارزشش را دارد. فرض کنید بعد از دریافت پیامک باید به برنامه پیام‌رسان بروید، یک کد ۵ رقمی را حفظ کنید و دوباره به تپسی برگردید و آن کد را در قسمت مورد نظر وارد کنید. فرایند سختی است.

مشکل بعدی زمانی است که کاربر باید منتظر بماند تا پیام را دریافت کند. این زمان را تپسی یک دقیقه در نظر گرفته است که زمان بسیار کمی است. بعد از اتمام این زمان و در صورتی که کاربر پیامک تأیید دریافت نکرده باشد، می‌تواند دوباره درخواست ارسال پیامک تأیید بفرستد. موردی که برای خود من پیش آمد و من ۵ بار درخواست ارسال کد تأیید کردم. حالا زمانی را فرض کنید که چند پیامک حاوی کد تأییدهای متفاوت به شما می‌رسد و شما نمی‌دانید که کدام یک را باید در برنامه وارد کنید. همانطور که می‌دانید پیامک‌ها ممکن است پشت سر هم نرسند. مثلا دو بار درخواست کد کرده‌اید و کد اول به شما می‌رسد. کد را وارد می‌کنید و برنامه می‌گوید این کد معتبر نیست. حالا باید منتظر کد بعدی بمانید و فرایند سخت وارد کردن کد تأیید را بارها و بارها تکرار کنید. می‌بینید که فرایند سختی است و ممکن است بر روی تجربه کاربر اثر بدی بگذارد.

مشکل دیگر UX این صفحه این است که اگر بر روی متن ارسال دوباره کد کلیک کنید، دوباره شما را برمی‌گرداند به صفحه قبل و شما باید یک بار دیگر دکمه تأیید را بزنید تا دوباره برگردید به این صفحه. اگر من بخواهم به این صفحه نمره‌ای بین ۱ تا ۵ از نظر UX بدهم حتماً UX این صفحه ۱ می‌گیرد.

بعد از این که از مرحله تأیید شماره موبایل گذشتید، وارد صفحه اصلی برنامه می‌شوید.

یکی دیگر از ایرادات برنامه این است که بلافاصله بعد از ورود شما به این صفحه، راهنمای چند مرحله‌ای برنامه شروع می‌شود. استفاده از این شکل راهنما دیگر تقریبا منسوخ شده است، زیرا لحظه شروع به کار کاربر را بسیار به تأخیر می‌اندازد. توجه داشته باشید که کاربر تا الان حدود ۱۵ دقیقه درگیر دانلود و نصب برنامه و نیز ثبت‌نام و تأیید شماره موبایلش بوده است و با این راهنمای چند مرحله‌ای، باز هم لحظه رؤیت برنامه را باز هم به تأخیر می‌اندازید.

بهترین راهنما برای کاربر، طراجی درست UI و UX برنامه است. آن ضرب‌المثل قدیمی را به یاد دارید که «مشک آن است که خود ببوید، نه آن که عطار بگوید.»

همانطور که در عکس‌های زیر می‌بینید، این راهنما چهار صفحه دارد.

راهنمای انتخاب مبدأ:

راهنمای جابجایی نقشه به موقعیت فعلی کاربر:

راهنمای تأیید مبدا:

در مرحله بعدی راهنما، بخش معرفی تپسی و دریافت سفر رایگان از منوی کناری نمایش داده می‌شود. این آخرین مرحله این تور راهنما است.

مهم‌ترین ایراد این تور این است که بعد از اتمام مراحل تور، کاربر را در وضعیتی شبیه صفحه زیر قرار می‌دهد. صفحه‌ای که منوی کناری باز است. باز هم به جای این که کاربر را به صفحه اصلی برنامه ببریم، او را در منوی کناری رها می‌کنیم. حالا او باید خودش منوی کناری را ببندد تا بالأخره چشمش به جمال برنامه روشن شود!

این هم صفحه اصلی برنامه بعد از تلاش و تقلای فراوان!

در ادامه:

و در انتها هم راهکار مناسب را پیشنهاد خواهم داد! با ما تا انتهای این مطلب بمانید و نظرات ارزشمند خودتان را با من و سایر خوانندگان در میان بگذارید!